Door Annemiek van der Tol
“Toen Elise een jaar of 10 was hebben we het geprobeerd, maar ze accepteerde het niet. En je kent Elise hè,…. Als ze iets echt niet wil, gebeurt het ook niet.” Ik bevestigde dit met een lach. Want ik weet maar al te goed wat de moeder van Elise daarmee bedoelt.
Elise werkt 5 dagen in de week bij dagbesteding Lokaal 010, al vanaf de start in 2017. Ze is 23 jaar en heeft het syndroom van Down. Elise brengt veel positieve energie met zich mee.
Elise lacht veel en maakt vaak veel grapjes met zowel begeleiding als groepsgenootjes:
Eete! (betekenis: Soepkip!)
Koek! (betekenis: Pannenkoek!)
Het wordt meerdere keren per dag naar ons hoofd geslingerd. Waarna wij reageren: “Pannenkoek? Je bent zelf een Pannenkoek!“ Dikke pret volgt.
Stagneren
Naast het vrolijke karakter heeft Elise veel baat bij duidelijkheid, voorspelbaarheid en structuur.
Als dingen anders verlopen dan ze gewend is of er zijn nieuwe dingen, dan kan Elise stagneren of van slag raken.
De moeder van Elise kwam een paar maanden geleden met de vraag: “Hoe zouden jullie het vinden om een traject in te gaan met als doel Elise hoortoestellen te laten dragen?” Natuurlijk wilden wij daar, als team van 3, aan meewerken! Want; hoe fijn zou het zijn als Elise weer goed ging horen en misschien wel vooruitgang zou kunnen boeken met haar spraak?!
Omdat ik momenteel de meeste dagen op Lokaal 010 werk, werd ik aanspreekpunt en contactpersoon. Het eerste contact werd gelegd met een medewerkster van audiologisch centrum Pento.
Niet overhaast
Ik vertelde de medewerkster van Pento wie Elise is en welke dingen belangrijk voor haar zijn. We concludeerde dat een goede voorbereiding het allerbelangrijkste zou zijn. Willen we dat het een kans maakt, dan moet er een goed plan van aanpak komen en moeten we dingen niet overhaast aan willen pakken. Ik sprak mijn gevoel uit; als Elise überhaupt al gaat accepteren dat wij de gehoorapparaten in gaan doen, dan zal het al geweldig zijn als ze dit een half uur tot een uur volhoudt. Dat Elise de apparaten meer uren zou inhouden was op dat moment iets wat ik erg hoopte, maar niet durfde te geloven, laat staan uit te spreken.
We gingen aan de slag.
We moesten niet alleen kijken naar de aanpak voor Lokaal 010. Het moest ingezet worden op alle belangrijke plekken waar Elise structureel komt. Dit is natuurlijk thuis bij haar ouders en broers, maar ook om de week bij de zaterdagopvang (Onder één Dak) en om de week bij het Logeerhuis (Leeuwendalersplein). Het bedachte plan legde ik voor aan iedereen die hiermee aan slag ging.
Prentenboek
Eerst lazen we op de dagbesteding zo’n drie keer per week voor de hele groep een boek voor, dat ik van Pento had gekregen. Het prentenboek voor kinderen ging over gehoorproblemen en het gehoorapparaat als oplossing. We brachten dit verhaal eerst in zijn algemeenheid naar voren. Na een week of twee begonnen we tijdens het voorlezen de link te leggen met Elise, door haar naam te noemen en de vergelijking met haar en het verhaal te maken. We brachten dit keer op keer op een heel positieve manier. We benadrukten hoe fijn het was dat het personage uit het prentenboek bij het indoen van zijn hoortoestellen weer kon horen. Deze positieve vibe pakte Elise op.
Aftelkalender
Vlak daarna begonnen we met een aftelkalender met pictogrammen. Deze gebruikten we zowel op Lokaal 010 als thuis. Dit waren de eerste twee plekken waar gestart zou worden met het plaatsen van de gehoortoestellen.
Twee dagen voor het plaatsen van de hoortoestellen stond op de aftelkalender dat ik samen met de ouders van Elise en Elise zelf naar de audiciën zou gaan. De hoortoestellen waren gemaakt en op dat moment kreeg Elise ze voor het eerst in. Dit was een heel mooi moment. Je zag aan haar gezicht dat het aansloeg. Dit gaf ons hoop voor een goed vervolg.
Het spannende moment
Twee dagen daarna konden de hoortoestellen worden opgehaald en kwam het spannende moment dat we voor het eerst op de dagbesteding de hoortoestellen in gingen doen. Elise was al op Lokaal 010 aangekomen en we hadden net thee met elkaar gedronken, toen de moeder van Elise met de gehoortoestellen bij ons binnen kwam. Tijdens de thee had ik Elise nog op de aftelkalender laten zien dat vandaag de dag was dat ze de hoortoestellen echt gingen dragen. Elise reageerde hier niet afwijzend op.
Toen het moment daar was, liet Elise het toe dat zowel haar moeder als ik allebei één hoortoestel in deden. De moeder van Elise bleef nog even. Na drie kwartier moest Elise huilen en deed ze haar gehoortoestel uit. Het is natuurlijk ook vreselijk overweldigend als je ineens zoveel geluiden om je heen hoort.
We hebben Elise toen getroost en benoemd hoe ontzettend knap het van haar was dat ze nu al zo lang haar hoortoestel in had gehouden. We hebben haar veel complimenten gegeven en haar de ruimte gegeven om even bij te komen van deze ervaring. De moeder van Elise is toen weer naar huis gegaan en wij zijn gewoon verder gegaan met werken op de dagbesteding.
Hele dag
Vanaf dat moment is alles alleen maar bergopwaarts gegaan. Elise heeft ons enorm verrast. Na acht dagen droeg Elise haar hoortoestel voor het eerst een hele dag thuis. Dit wisselde in het begin nog, maar binnen no time droeg Elise haar hoortoestel zowel thuis, op dagbesteding, op de zaterdagopvang als bij het logeerhuis probleemloos, de hele dag!
Los
Onlangs was Elise aan het werk op Lokaal 010. Haar gehoorapparaat zat aan één oor los. Elise had dit zelf niet door. Ik liep naar haar toe en vertelde haar dat haar gehoorapparaat loszat. Met taal en gebaar vertelde ik haar dat ik haar wilde helpen. Elise werd boos, omdat ze dacht dat ik haar gehoortoestellen uit wilde doen. Het koste mij behoorlijk wat moeite om door te zetten en het gehoorapparaat goed te zetten. Uiteindelijk lukte het mij en viel het kwartje bij Elise. Ze keek me blij aan en stak haar duim op. Met een glimlach keek ik naar deze dame die tot voor kort nog geen gehoorapparaten had en nu boos wordt als iemand ze uit wil doen.
Samenwerking
Zonder alle zorgvuldige voorbereidingen en de fijne en motiverende samenwerking tussen Pento, ouders, en Amerpoort collega’s was dit absoluut niet gelukt! Wij zijn onwijs trots op onze lieve knappe pannenkoek!
Annemiek van der Tol is begeleider bij dagbesteding Lokaal 010.