Het liefst geven we alle cliënten zo veel mogelijk vrijheid. Maar soms moeten we kiezen voor veiligheid. We moeten dan een maatregel nemen. Dat doen we alleen als het niet lukt om een andere oplossing te bedenken. Sinds 2020 is er de Wet zorg en dwang (Wzd). Die helpt hierbij.
Gedaan
In 2021 was bij 309 cliënten onvrijwillige zorg nodig. In 2020 was dit nodig bij 160 cliënten. We namen in 2021 in totaal 603 maatregelen. In 2020 waren dat er 313.
Onvrijwillige zorg
We namen in 2021 dus meer maatregelen dan het jaar ervoor, bij meer cliënten. Tenminste zo lijkt het. Maar dat komt omdat we anders naar maatregelen zijn gaan kijken. We noemen nu eerder iets onvrijwillige zorg. Bijvoorbeeld als een cliënt niet zelf mag bepalen hoe lang hij op zijn telefoon zit, terwijl hij dat wel zou willen. Dan heeft de cliënt minder vrijheid.
Aantal maatregelen per categorie
Hieronder staan de maatregelen die we het meest hebben genomen:
- Beperken van bewegingsvrijheid: dit is bijvoorbeeld als begeleiders een cliënt even vasthouden om te helpen rustig te worden. Of als ze een bandje om de pols doen, om te zorgen dat een cliënt zichzelf niet slaat.
- Insluiten: dit is de deur van een slaapkamer dicht doen omdat de cliënt even rustig moet worden, of ‘s nachts op slot doen om te zorgen dat een cliënt niet gaat dwalen.
- Beperken van de vrijheid om het eigen leven in te richten: dit is bijvoorbeeld dat begeleiders ’s nachts een mobiele telefoon bewaren, zodat de cliënt genoeg slaapt.
Voor sommige cliënten kan het zijn dat een maatregel altijd geldt, bijvoorbeeld elke nacht. Andere maatregelen nemen we een tijdje en alleen als het nodig is. We kijken dan elke 3 maanden of de maatregel nog steeds nodig is. En soms moeten we onverwacht een maatregel nemen.
Een maatregel als iemand vasthouden geldt bijna nooit altijd. Dat doen we alleen als het echt nodig is. Maar iemand een bandje geven, geldt bij sommige cliënten wel altijd. Het gaat hier om een vaste afspraak, om te zorgen dat iedereen zich zo veilig mogelijk voelt.
We hebben in 2021 verschillende dingen gedaan om nog beter volgens de Wet zorg en dwang te werken. We zijn een visie en een plan aan het maken over vrijheid en veiligheid, ook voor cliënten jonger dan 12 jaar en bij cliënten thuis. We hebben een scholingsplan geschreven en een training gemaakt voor begeleiders van Amerpoort.
Eén Wzd-functionaris – dat is een medewerker die veel weet over de Wet zorg en dwang – heeft een speciale opleiding voor Wzd-functionarissen gedaan. Verder hebben we voor gedragsdeskundigen opgeschreven hoe zij onvrijwillige zorg kunnen noteren in het Elektronisch Cliëntendossier (ECD). Ook hebben we een voorbeeld gemaakt waarmee locaties huisregels kunnen opstellen over vrijheid en veiligheid.
Geleerd
Door de Wet zorg en dwang hebben we alle zorg nog eens goed bekeken: is de zorg vrijwillig of niet? We praten er ook vaker over met elkaar. En begeleiders noteren samen met andere medewerkers en verwanten de afspraken over maatregelen in het ECD. We willen door het ECD nog beter zien welke maatregelen we nemen binnen Amerpoort.
We hebben meegedaan met een onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam. We wilden kijken of we met deskundigen onvrijwillige zorg kunnen afbouwen. Daarbij hebben we geleerd dat het helpt om heel precies alle maatregelen door te spreken. Het is belangrijk om samen te kijken waarom de onvrijwillige zorg is ingezet en of die nog nodig is. Ook helpt het om met verschillende mensen naar onvrijwillige zorg te kijken. Bijvoorbeeld ook met mensen van huisvesting of de technische dienst.
Gepland
We hebben een aantal plannen voor 2022. We kiezen ervoor om alle gedragsdeskundigen die te maken hebben met onvrijwillige zorg ook Wzd-functionaris te laten zijn. We gaan een voorstel hierover voorleggen aan de CCR.
Nog 2 Wzd-functionarissen gaan de speciale opleiding doen. Verder kunnen alle zorgteams in 2022 een Wzd-training volgen. Later gaan we ook bijeenkomsten over de Wzd organiseren voor andere medewerkers en vrijwilligers.
Ook gaan we casussen bespreken met de teams. En we zorgen dat alle informatie over de Wzd makkelijk te vinden is op MijnAmerpoort. De gedragsdeskundigen gaan samen met de teams huisregels per locatie opstellen.
Tot slot: we gaan zorgen dat het makkelijk is om maatregelen goed te noteren in het nieuwe ECD.
Meer weten?
In deze folder lees je meer over de Wet zorg en dwang (PDF-bestand).
Op deze praatplaat kun je zien hoe we overleggen over onvrijwillige zorg (PDF-bestand).