‘Wat zou jij als medewerker in de nacht cliënten allemaal gunnen? Én denk vooral niet in beperkingen in geld of personeel.’ Met deze vraag konden de begeleiders van de nachtzorg van Sherpa en Amerpoort hun droomscenario’s optekenen. “Met zo’n open vraag is er ineens een wereld aan mogelijkheden en keuzes”, vertelt Sandra Boomsma (begeleider D) enthousiast. “We konden samen brainstormen over wat er in de toekomst nodig is om cliënten een goede nachtrust te blijven bieden.” Net als vele andere zorginstellingen staat ook Sherpa voor de uitdaging om met minder personeel, geld en een complexere zorgvraag toekomstbestendige zorg te blijven bieden. Dat vraagt om een nieuwe manier van denken en werken.
“Het is belangrijk, maar ook een hele uitdaging om samen te praten en te zoeken naar nieuwe mogelijkheden om de kwaliteit van zorg en veiligheid van cliënten en medewerkers te behouden en waar mogelijk te verbeteren in de nacht”, vertelt Eric-Pieter van Breukelen(Senior Beleidsadviseur Kwaliteit, Innovatie en Kennismanagement). “Zo onderzoeken we onder andere op welke manier we met behulp van domotica de kwaliteit van zorg kunnen behouden en tegelijkertijd de zorg efficiënter kunnen regelen.
Uiteraard is daarbij de zorgvraag het uitganspunt en is de inzet van technologie een middel om daaraan te voldoen. We onderzoeken ook hoe we de afstemming tussen de zorg overdag en in de nacht beter op elkaar kunnen laten aansluiten. Het is een uitdaging om samen in beweging te komen.” “En dat is nodig!”, vult Klaas Jan Bolt (extern projectleider) aan. “Want, willen we de kwaliteit van zorg behouden in een tijd waarin de zorg verandert, dan moeten we dat als gehele organisatie omarmen en gebruiken. Het goed borgen van domotica en informatie betekent ook korte lijntjes met diverse afdelingen zoals ICT.”
Domotica in de nacht
“Domotica is op zoveel verschillende manieren in te zetten”, deelt Sandra. “Het is een uitdaging en een leerzame zoektocht om domotica zo in te zetten dat het beter aansluit bij de wensen en behoeften van de cliënt. Soms is het even zoeken welke techniek passend is. Wil je elke beweging van een cliënt volgen of pas na 10 minuten.
Als iemand bijvoorbeeld uit bed gaat en in de woonkamer wil kijken of er ook een begeleider aanwezig is, dan zou dat voor sommigen geen probleem moeten zijn. Maar gaat iemand vervolgens 5 keer uit bed om te kijken, dan is er misschien wel iemand nodig. Een deurmelder werkt bijvoorbeeld alleen als de deur opengaat, maar dan moet je heel goed luisteren of iemand weer terugkomt. Maar stel nu dat deze persoon een tag omheeft. Dan kun je iemand veel preciezer volgen. Alleen moet je je dan afvragen, wil je dat?” “Samen met verwanten, gedragskundigen en de zorg kijken we naar deze ethische vraagstukken.
We willen niet iemands vrijheid afnemen, maar wel zijn of haar veiligheid waarborgen en een goede nachtrust gunnen. Er is veel mogelijk met domotica, en het kan per persoon weer anders ingesteld worden.” “Ook daarom is goede afstemming tussen dag- en nachtzorg belangrijk”, vertelt Anja Doornveld (gedragskundige). “De begeleiders van de nachtzorg kennen veel cliënten en zijn bekend met wat zij fijn vinden in de nacht. Dat is waardevol om tot een compleet beeld te komen van een cliënt.”
Experimenteren
Als gedragskundige is Anja betrokken bij de nachtzorg en doet slaapdiagnostiek bij het kernteam Slaap. Het kernteam Slaap is een samenwerking tussen de nachtzorg, slaapteams van Amerpoort en Sherpa en het Digilab van Sherpa. “Het mooie aan de droomscenario’s is dat je ‘out of the box’ denkt’”, vindt Anja. “We experimenteren vanuit concrete cliëntcasussen. Bij zo’n experiment is een groep mensen betrokken die samen in multidisciplinair verband naar het probleem kijkt en bedenkt welke interventie helpend zou kunnen zijn bij het in slaap vallen en doorslapen. Een mooi voorbeeld hiervan is de Somnox-robot. Deze zorgt ervoor dat cliënten in de nacht rustiger worden, doordat ze kunnen luisteren naar een ademhaling, hartslag of muziek. Of we kijken bijvoorbeeld naar de balans in activiteiten overdag, hoeveel prikkels een cliënt aan kan. Is deze balans goed? Dan slaapt de cliënt ’s nachts ook beter.”
“We willen ook expertise ophalen uit andere sectoren zoals verpleegzorg, ziekenhuizen of meldkamers”, vertelt Eric-Pieter. “Ook zij hebben te maken met duizenden signalen die binnenkomen.“ “Er wordt zoveel ontwikkeld waar we het bestaan nog niet van af weten. Het zou mooi zijn als we met behulp van domotica het aantal signalen kunnen terugdringen”, zegt Sandra. “Dat zorgt voor minder belasting voor de begeleiders, maar vraagt misschien ook weer andere vaardigheden.” “Een uitdaging is het zeker”, beaamt Eric-Pieter. “De nacht is van iedereen. Met de droomscenario’s en het verder onderzoeken daarvan door middel van experimenten gaan we samen uitvinden hoe we de technologie kunnen inzetten voor een goede nachtrust voor cliënten.”
