Het verbinden van apparaten aan elkaar zodat ze slimmer samen gaan werken. Zo kan je koelkast straks communiceren met je smartphone en doorgeven wat er nog in je koelkast zit. Ook kan je verwarming en licht volautomatisch op afstand aangezet worden. Dit komt doordat de apparaten nu met elkaar kunnen communiceren.
De trendwatchers geven ook wel aan dat het verbinden van digitale apparaten de volgende grote revolutie zal zijn. Zo denken mensen al na over sensoren in het wegdek dat registreert wat voor weer het is, en dit kan communiceren met je auto. Zo kan je snelheid automatisch aangepast worden aan de weersomstandigheden. Er worden steeds meer apparaten aan elkaar geknoopt zodat ze slimmer worden en steeds meer voldoen aan de vragen van de mens.
Met dit in mijn achterhoofd kijk ik dan even naar de mensen waarvoor ik werk. Mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking die begeleiding of verzorging nodig hebben om zo zelfstandig mogelijk hun leven te kunnen leiden. Ook bij hen wordt er veel aan elkaar geknoopt om hen in de ondersteuningsbehoefte te kunnen voorzien. Er zijn verwanten, vrienden, begeleiders, vrijwilligers, werkbegeleiders, gedragdeskundigen, managers die allemaal met elkaar communiceren om zo de beste ondersteuning te bieden voor de cliënt.
Maar waar het bij ‘Internet of Things’ gaat om het gebruikersgemak voor mensen te vergroten, vraag ik me af of wij hetzelfde resultaat brengen bij de cliënt. Cliënten moeten rekening houden met verschillende begeleiders, meningen, verschillende werkwijzen, professionele afstand en wisseling van personeel. We proberen als zorgverleners hetzelfde te bewerkstelligen, alleen gaat het soms zo enorm mis in de uitvoering..
Moet je je voorstellen dat je een tv abonnement afsluit, maar dat vervolgens elke dag de zenders op een andere plek staan. En als je de helpdesk belt met de vraag ze vast te zetten, vertellen ze je dat de medewerkers per dag kiezen welke zendervolgorde het beste is voor jou...
Online mogelijkheden
Waar mensen decennia de beste zorg konden leveren, grijpt internet en zijn digitaal verbonden apparaten hier flink in. Er zijn al apps waarbij de cliënt zijn eigen dagprogramma op zijn smartphone kan zien, voelen of horen. Ook zijn er al verschillende apps waarbij de cliënt zelfstandig met het openbaar vervoer kan reizen.
Als een cliënt iets wil leren over algemene dingen kan hij terecht op www.steffie.nl, of als hij vaardigheden wil leren kan dat via verschillende apps. allemaal digitale middelen die niet afhankelijk zijn van wisselingen in begeleiding, verschillende meningen, etc. Cliënten kunnen deze op hun smartphone, tablet of computer zetten en zo een deel van hun ondersteuning ontvangen met minimale tussenkomst van begeleiding. Ook worden er al pilots gedaan met online hulpverlening via Skype of Whatsapp om meer aan te sluiten op hun doelgroep
“Maar menselijke contact is niet te vervangen door apps” wordt er vaak gedacht, en terecht! Maar denk je niet dat de cliënt eigenlijk zelf zou willen kiezen met wie hij dit menselijke contact wil? Zou hij niet liever die dingen zelf willen doen die hij zelf kan, en kiezen met wie hij menselijk contact wil? Zou hij niet liever vaker met zijn familie via skype praten over zijn gevoelens dan met begeleiders? Zou een cliënt het niet prettiger vinden om door een zelf te bedienen geautomatiseerde badkamer te gaan, dan door de 18-jarige stagiaire gewassen te worden omdat zij ‘het ook moet leren’!?
Zou een cliënt niet liever zelf herinnerd willen worden aan de medicatie via een berichtje, in plaats van ‘s ochtends vroeg om 07.00 een overactieve begeleider voor zijn bed te krijgen?
Deze digitale revolutie dwingt ons om kritisch naar onszelf als begeleiders te kijken, en te zien voor wie we het nu werkelijk doen. Er zijn inmiddels al voldoende digitale middelen die een betere, objectievere, consistentere en klantgerichtere ondersteuning kunnen bieden aan mensen, voor een fractie van de tijd die begeleiding eraan besteedt.
Moeten we cliënten nu helemaal beplakken met digitale apps en domotica?
Nee, ook dan schieten we ons doel voorbij, ook dan hebben we de cliëntvraag niet goed in beeld. De uitspraak “we hebben al zoveel beperkingen, geef ons de mogelijkheden van internet” past beter bij de vraag van cliënten. Cliënten moeten voorgelicht worden over de mogelijkheden van internet en alle verwante digitale middelen. Dan kunnen ze zelf een oordeel vellen wat ze handig vinden, en wat niet. Waar ze offline/online ontspanning kunnen vinden of met wie ze offline/online contact willen onderhouden.
Wat betekent dit voor begeleiders?
Besef dat de offline begeleiding die je nu biedt niet meer voldoende is en je functieomschrijving binnen nu en drie jaar digitaal aangevuld zal zijn. Pak je digitale verantwoordelijkheid en licht je cliënten voor wat er tegenwoordig allemaal is op het gebied van digitale middelen. Ga zelf ontdekken welke mogelijkheden en risico’s er zijn op internet, en neem de cliënt hierin mee.
Niet zorgen voor, maar zorgen dat!
Over de auteur
Jethro Hardeman
Teammentor locatie Kamelenspoor & Stationsweg