Wanneer je werkelijk begrijpt waar het in het contact om gaat, pas dan kun je er voor je cliënt zijn en bewust omgaan met je beschikbaarheid. Laten we zorgen voor een telefoonvrije zone wanneer we werken met cliënten.
Terwijl ik in de stad op een bank buiten zit te wachten, kijk ik om mij heen. Er komen allerlei mensen voorbij. Ik kijk naar het tijdsbeeld. Wat dragen zij? Hoe bewegen zij zich? Wat valt mij op?
Een groepje meisjes, bij elkaar horend, maar onder het lopen vooral bezig met de mobiele telefoon. Een man voorovergebogen lopend met zijn mobiele telefoon in de hand. Een jong stel waarvan de ene een buggy voortbeweegt en de ander een mobiele telefoon bekijkt. Een dametje met een rollator die gelukkig geen mobiele telefoon in haar hand heeft, maar twee handen aan de rollator.
Het is juist de laatste die opvalt, zij valt uit de toon. Alsof de mobiele telefoon voor de meeste mensen een basaal hulpstuk is geworden om te kunnen leven.
Mensen lijken zich steeds meer terug te trekken, weg van het werkelijke contact naar een digitale (nep)wereld. Op internet is alles te vinden, dus waarom zou je naar de buurvrouw gaan om daar je vragen te stellen. Het bestaan wordt aldoor individueler. Het bestaan verschraalt.
De mobiele telefoon in begeleidingssituaties
De vanzelfsprekendheid om de mobiele telefoon vast te houden en er mee bezig te zijn, wordt mij de afgelopen tijd pijnlijk duidelijk wanneer ik dit in verschillende begeleidingssituaties terug zie.
Een cliënt zit aan tafel en is bezig met een vormenstoof. De begeleider zit er naast met de mobiele telefoon. Dat dit überhaupt gebeurt vind ik schokkend, want hoe bewust ben jij als begeleider met je vak bezig?
De reden dat je bij de cliënt aan tafel zit, is omdat hij nabijheid nodig heeft. Jij als belangrijke ander die vertrouwen uitstraalt dat hij het kan. Die ingaat op zijn signalen als het even moeilijk wordt. Maar ben je dan wel gevoelig voor die signalen? Nee, want jouw focus ligt bij die telefoon. Ben jij dan beschikbaar voor je cliënt? Nee, want zijn signalen worden niet opgepikt en er wordt niet adequaat naar gehandeld.
Buiten wordt er één-op-één gewandeld. Mijn tekst wordt haast saai, maar in de ene hand houdt de begeleider de cliënt vast en in de andere hand haar mobiele telefoon. Het is hetzelfde principe als het samen werken aan een tafel. Als deze cliënt alles zelf wel kon, had hij hier niet met die begeleider hand in hand gelopen, dan was het nabije contact niet noodzakelijk.
Afbraak van het menselijk contact
Met de focus op de telefoon, komt er een kink in de kabel voor wat betreft de contactcirkel, die stopt namelijk abrupt. Je kunt wel hand in hand lopen, maar als je met je energie niet bij je cliënt bent, dan word je als begeleider een soort decoratiestuk. Het menselijk contact ontbreekt.
Natuurlijk zeg ik hier iets van, waardoor de telefoon wordt opgeborgen, maar of het dan werkelijk begrepen wordt? Dat betwijfel ik.
Het lijkt wel een soort ‘bug’ in het (denk)systeem van een grote groep begeleiders. Een regel die ‘vreemd’ gevonden wordt. ‘Je moet hier blijkbaar je telefoon wegleggen als je met cliënten werkt?!’
Bekijk het eens vanuit jezelf
Wat nou als we het zouden omdraaien? Dat jij met een probleem zit en om hulp vraagt aan je collega. Je bent op zoek naar een luisterend oor, iemand die begrip voor je heeft en meedenkt, maar wat gebeurt er? Die collega hoort ogenschijnlijk je verhaal aan, maar zit tegelijkertijd te whatsappen. Hoe zou dat overkomen?
Over de auteur
Gwen Stücklschwaiger is coördinerend begeleider op Calluna (Kwatrijn). Auteur van: Gewoon een goede begeleider en Zoeken, vinden en verbinden van vrijwilligers in de verstandelijk gehandicaptenzorg. Dit blog verscheen eerder op haar website.