Geen mens houdt op met leren, en dat geldt ook voor Kofi. Was hij jarenlang verwoed fotokijker, onlangs stapte hij over op bewegend beeld waardoor zijn kleine wereld zowaar weer wat groeide.
Televisie
Zijn favoriete programma's: Voetbal; het woeste leven van tijgers, olifanten en giraffen; 'gold diggers' in Alaska. Met ogen op steeltjes kijkt hij toe hoe 'doctor Pol' met uiterste krachtsinspanning een klam kalfje uit een loeiende moederkoe trekt.
Een vroege zondagochtend. Regen gutst tegen de ramen. Nope, geen fijne wandeldag. Kofi loopt naar het wandmeubel waarachter de TV schuilgaat, tikt tegen het deurtje en kijkt me indringend aan.
"Wil je TV kijken?"
Hij legt zijn handpalm plat tegen de mijne; ja dus. Hij trekt ons naast zich op de bank en dan turen we gedrieën naar het scherm. Opstaan is verboden.
Spiegel
Het brengt me op een idee, ik ga hem filmen. Scene één volgt later die dag: Onze rode auto staat aan de rand van het bos. Kofi verschanst zich strak opgerold in zijn dekentje op de achterbank maar wij rukken aan weerszijden de portieren open en proberen die deken van hem af te plukken. We trekken aan zijn voeten, maar halen na enig geharrewar hijgend bakzeil.
Terwijl we slap tegen de auto hangen om weer op krachten te komen, verschanst hij zich andermaal in zijn ongenaakbare burcht. De hefbruggen worden opgehaald. Vanonder zijn wollen harnas werpt hij ons nog een wantrouwige blik toe alvorens zijn geest weer in nevelen te laten verdwijnen. Het staat nu allemaal op beeld.
Die avond laat ik hem het filmpje zien. Hij kijkt geïnteresseerd toe. Televisie, en dat nog wel van zichzelf!
Ja mensen, hij weet wie hij is. Jaren geleden slaagde hij al voor de beroemde test. We hadden juist z'n haren gekortwiekt met een tondeuse toen hij naar de spiegel liep en zichzelf uitvoerig bekeek, terwijl hij met z'n vingers over z'n kale stoppels wreef. Olifanten, kraaien en dolfijnen herkennen zichzelf in de spiegel en Kofi doet niet voor hen onder.
Inleven
Na alles wat ik over autisme heb gelezen, is vooral dít blijven hangen: Verdrinken in een veelheid van prikkels en zodoende flarden informatie niet tot betekenisvolle gehelen kunnen integreren. Laat staan dat je even van camerapositie verandert om de zaken eens van de andere kant te bezien.
Als je het perspectief van de ander niet kunt aannemen, sterker nog, niet eens goed weet waar jij eindigt en de ander begint, dan is je inleven in iemands gevoelens al helemaal een brug te ver. Met egoïsme heeft dat niets te maken, want hij is van goede wil. Het omgekeerde van een psychopaat zou je kunnen zeggen, die begrijpt alles heel goed maar verrekt het gewoon.
Natuurlijk wordt Kofi wel emotioneel aangestoken: wanneer hij iemand ziet huilen raakt hem dat. Afhankelijk van de ruis in zijn mentale buffer laat hij stil een traantje, of flappert opgewonden mee. Maar begrijpen doet hij niet.
Nu zitten we samen op de bank en kijken naar de opname uit het bos. Vanaf de achterbank keek hij vanmiddag naar mij, maar nu beziet hij zichzelf vanuit mijn perspectief. Het fascineert hem, ik moet het wel vijf keer laten zien.
Dit is het ei van Columbus, bedenk ik tevreden. Hoe ga ik deze nieuwe methode in de markt zetten? ' Video enabled change of perspective?' Of 'technology supported theory of mind enhancement'? Dat bekt best lekker. Ik kan er rijk mee worden, al kan ik niet uitsluiten dat hij gewoon gefascineerd is door onze mooie rooie auto.
Over de auteur
Karin Bokhove, moeder van Kofi, schrijft onder meer het weblog 'Het kleine leven van Kofi'. Deze aflevering verscheen daar in 2017. Karin is lid geweest van de Centrale Cliënten Raad van Amerpoort.
"Je kind vertoont van de ene op de andere dag bizar gedrag, jij bent geen supermom en je gelooft al helemaal niet in wonderlijke genezingen. Wat doe je?"
Haar boek is nu verkrijgbaar: maak 10 euro (plus 3,95 verzendkosten) over naar rekeningnummer NL91INGB0004199937 en mail je adres naar karin.bokhove@gmail.com of lees meer: KOFI Het kleine leven van een autist.
${carousel}